Jałowa martwica chrzęstno-kostna – jak powstaje, u kogo może wystąpić?
Jałowa martwica chrzęstno-kostna spowodowana jest zaburzeniem ukrwienia fragmentu kostnego zlokalizowanego pod chrząstką. Ta część kości nazywana jest podchrzęstną. W zdrowej tkance następuje ciągły proces obumierania komórek, które następnie są zastępowane nowymi. W przypadku jałowej martwicy chrzęstno-kostnej obumarła komórka kostna nie jest zastępowana nową komórką. Pozostaje jej mineralna część zwana macieżą. Obumarły fragment tkanki kostnej wraz z pokrywającą go chrząstką może wypaść, powodując powstanie ubytku kostnego w stawie. Przyczyna występowania tego schorzenia jest nieznana.
Schorzenie występuje u:
- dzieci i młodzieży w trakcie intensywnego okresu wzrostowego, zwłaszcza w wieku nastoletnim
W tej grupie choroba najczęściej leczy się sama, czyli dochodzi do samoistnego ponownego unaczynienia danego fragmentu chrzęstno-kostnego. Jeśli nie doszło do uszkodzenia kości (złamania, wgniecenia, itp.) fragment chrzęstno-kostny sam się odbudowuje.
- dorosłych
U dorosłych samoistna regeneracja tkanki chrzęstno-kostnej jest bardzo rzadka. Z reguły, aby uzyskać wyleczenie, stosuje się leczenie operacyjne.
Jałowa martwica chrzęstno-kostna – obrzęk szpiku
Wypadnięty fragment chrzęstno-kostny w jałowej martwicy chrzęstno-kostnej
Objawy
Objawy są niespecyficzne, czyli nie ma konkretnych charakterystycznych objawów. Pojawiają się:
- ból w okolicach rzepki, nasilający się zwłaszcza po intensywnym ruchu, ćwiczeniach wykonywanych w pozycji narciarskiej, po wchodzeniu/schodzeniu ze schodów
- może pojawić się obrzęk i wysięk (gromadzenie płynu stawowego) w stawie kolanowym
- w przypadku, gdy dojdzie do powstania ubytku kostnego w stawie, fragment kości, który oddzielił się (tzw. ciało wolne) może dawać odczucie blokowania się stawu, przeskakiwania lub przesuwania się. Niekiedy ciało wolne jest wyczuwalne pod skórą.
Diagnostyka
- badanie kliniczne przez lekarza ortopedę
- wywiad
- rentgen w projekcji osiowej i bocznej. Jednakże należy pamiętać, że rentgen wykaże jałową martwicę chrzęstno-kostną w późnym stadium schorzenia, czyli w momencie, gdy dojdzie do oddzielenia się obumarłego fragmentu chrzęstno-kostnego (ciało wolne)
- rezonans magnetyczny
Jałowa martwica chrzęstno-kostna – leczenie
Chorobę tę diagnozuje się na różnych etapach jej rozwoju. Jałową martwicę chrzęstno-kostną leczy się na dwa sposoby w zależności od wieku pacjenta i stadium choroby. Na samym początku schorzenia, kiedy objawy kliniczne są niecharakterystyczne, czyli pojawiają się bóle i obrzęk stawu kolanowego, diagnozę stawia się na podstawie badania rezonansu magnetycznego. W badaniu tym widoczny jest wtedy obrzęk szpiku. Na tym etapie trudno jeszcze ocenić czy dojdzie do jałowej martwicy chrzęstno-kostnej. Stosuje się wtedy leczenie zachowawcze. W momencie, gdy dojdzie do oddzielenia się całego fragmentu chrzęstno-kostnego diagnozuje się jałową martwicę chrzęstno-kostną.
Osoby powyżej 40 roku życia mają bardzo małą szansę, że na tym etapie dojdzie do samoistnego unaczynienia i odbudowy chrzęstno-kostnej, dlatego też od razu stosuje się leczenie operacyjne.
U pacjentów poniżej 20 roku życia jest duża szansa, że dojdzie do samoistnego unaczynienia, odbudowy i wygojenia fragmentu chrzestno-kostnego. Wtedy najlepszym rozwiązaniem jest leczenie zachowawcze.
U osób pomiędzy 20-40 rokiem życia z reguły najpierw stosuje się leczenie zachowawcze. W przypadku jego niepowodzenia stosuje się leczenie operacyjne.
W przypadku gdy ubytek chrzęstno-kostny jest mały i nie ma możliwości jego przymocowania chirurg, po wycięciu fragmentu martwej tkanki chrzęstno-kostnej, zamiast reimplantacji, wykonuje mikrozłamania (czyli dziurki) w warstwie gąbczastej kości. Wydzielająca się wtedy krew inicjuje procesy naprawcze, krwawiąca tkanka ma lepszy potencjał do gojenia (każdy proces gojenia zaczyna się od krwawienia). Dochodzi wtedy do odbudowy brakującego fragmentu chrzęstno-kostnego.
Więcej informacji na temat leczenia zachowawczego, operacyjnego oraz postępowania pooperacyjnego znajduje się: TUTAJ